Aby uczniowie w klasach IV-VI mogli świadomie i bezpiecznie poruszać się po świecie internetu, na lekcji informatyki omówiono zagadnienia związane z cyberbezpieczeństwem finansowym. Podczas zajęć, które odbyły się z wykorzystaniem scenariusza opracowanego przez Narodowy Bank Polski, uczniowie zapoznali się z różnymi formami cyberoszustw oraz metodami ochrony danych osobowych w sieci.
Lekcję rozpoczęto od wyjaśnienia, czym są cyberoszustwa. Uczniowie dowiedzieli się, że są to działania mające na celu wyłudzenie danych osobowych, informacji finansowych lub dostępu do konta. Oszuści, aby osiągnąć swoje cele, często podszywają się pod inne osoby, instytucje lub urządzenia. W tym kontekście omówiono również termin „spoofing”, który odnosi się do sytuacji, gdy oszust podaje się za kogoś innego w celu wyłudzenia informacji. Szczególną uwagę poświęcono trzem popularnym formom spoofingu: phishingowi, smishingowi i vishingowi.
-
Phishing – jest to oszustwo, w którym przestępcy wysyłają fałszywe e-maile lub wiadomości SMS, podszywając się pod banki czy sklepy internetowe. Celem jest nakłonienie ofiary do ujawnienia swoich danych osobowych lub finansowych.
-
Smishing – jest to podobne oszustwo, ale przeprowadzane za pomocą wiadomości SMS. Oszuści często wysyłają linki lub prośby o kontakt, które prowadzą do złośliwych stron internetowych.
-
Vishing – dotyczy oszustw głosowych, w których przestępcy podszywają się pod instytucje publiczne, banki lub znane osoby, aby uzyskać dostęp do wrażliwych danych. Uczniowie pozyskali wiedzę , jak rozpoznać phishing i jakie sygnały powinny ich alarmować. Ważne jest zwrócenie uwagi na:
-
Brak personalizacji wiadomości (np. ogólne zwroty jak "Szanowny kliencie").
-
Nietypowe adresy e-mail, które nie pasują do adresu firmy lub instytucji.
-
Błędy językowe, które mogą wskazywać na nieprofesjonalne źródło wiadomości.
-
Wiadomości, które wywołują poczucie pilności lub presji, np. "Twoje konto zostało zablokowane, kliknij tutaj, aby je odblokować".
Uczniowie zgodzili się, że szczególną ostrożność należy zachować, gdy wiadomość wywołuje poczucie paniki lub wzywa do natychmiastowego działania.
Kolejnym ważnym zagadnieniem, które poruszono podczas lekcji, była zasada ograniczonego zaufania w internecie. Uczniowie nauczyli się, że nie należy ufać wszystkim ofertom i informacjom, zwłaszcza gdy coś wydaje się zbyt piękne, by było prawdziwe. Zostało to powiązane z ochroną danych osobowych. Nauczyciel podkreślił, że dane takie jak imię, nazwisko, adres e-mail czy numer telefonu są cenne i mogą zostać wykorzystane do nieuczciwych celów, jak np. profilowanie reklam.
W drugiej części lekcji uczniowie dowiedzieli się, jak chronić swoje dane osobowe. Nauczyciel podkreślił znaczenie dbania o prywatność w mediach społecznościowych, takich jak Facebook czy Instagram. Wymieniono również sposoby na ochronę swoich danych, np. poprzez:
-
Regularne weryfikowanie ustawień prywatności w mediach społecznościowych.
-
Unikanie dzielenia się zbyt prywatnymi materiałami online.
-
Rozpoznawanie manipulacji internetowych i oszustw związanych z reklamami.
Dodatkowo, uczniowie dowiedzieli się o znaczeniu tworzenia silnych haseł, które stanowią podstawę ochrony danych osobowych, szczególnie w kontekście korzystania z aplikacji mobilnych, takich jak portfele cyfrowe.
Podczas lekcji omówiono także, jak chronić cyfrowy portfel, czyli aplikację mobilną do przechowywania pieniędzy. Uczniowie dowiedzieli się, że istotne jest stosowanie mocnych haseł oraz weryfikacja, czy aplikacja ma odpowiednie zabezpieczenia przed nieautoryzowanym dostępem. Nauczyciel przypomniał również o konieczności zachowania ostrożności podczas zakupów online.
Na zakończenie lekcji omówiono zasady bezpieczeństwa przy zakupach przez internet. Uczniowie zostali uczuleni na:
-
Bezpieczeństwo stron internetowych, na których robimy zakupy. Powinniśmy upewnić się, że strona jest zabezpieczona certyfikatem SSL (oznaczenie „https” w adresie).
-
Ryzyko związane z malvertisingiem – czyli wyświetlaniem złośliwego oprogramowania w reklamach internetowych. Należy unikać klikania w podejrzane reklamy i unikać nieznanych stron.
Lekcja o cyberbezpieczeństwie finansowym była ważnym krokiem w kierunku zwiększenia świadomości uczniów na temat zagrożeń, jakie niosą ze sobą oszustwa internetowe. Dzięki tej lekcji uczniowie w klasach IV-VI będą bardziej świadomi, jak chronić swoje dane osobowe i unikać pułapek w internecie, co jest niezwykle istotne w dzisiejszym cyfrowym świecie.
